ความแตกต่างของการตลาดระหว่างประเทศกับการค้าระหว่างประเทศ

ความหมายของการค้าระหว่างประเทศ

การค้าระหว่างประเทศ หมายถึง การแลกเปลี่ยนสินค้า และการบริการระหว่างประเทศ ประเทศใดที่จะพยายามผลิตสินค้าและบริการทุกประเภทโดยไม่มีการนำเข้าหรือส่งออก ประเทศนั้นจะพัฒนาได้ช้า และมาตรฐานการครองชีพของประชาชนจะต่ำ ถ้าพิจารณาในแง่ของบุคคลจะช่วยให้เข้าใจง่ายขึ้น กล่าวคือ ถ้าบุคคลพยายามปลูกข้าว ปลูกผัก ปลูกผลไม้ เลี้ยงสัตว์ไว้บริโภคเอง ฟอกหนังสัตว์และเย็บรองเท้าไว้ใช้เอง ปลูกฝ้าย ทอผ้า  เย็บเสื้อผ้าเอง มาตรฐานการครองชีพของประชาชนนั้นจะต่ำมาก เพราะแต่ละประเทศมีทรัพยากร ความชำนาญแตกต่างกัน ไม่ว่าจะเป็นระดับบุคคลหรือประเทศ การดำเนินนโยบายช่วยตนเองอย่างสมบูรณ์จึงเป็นไปได้ยากในทาง

ปัจจุบันนี้ประเทศต่าง ๆ ทั่วโลก จำเป็นต้องติดต่อพึ่งพาอาศัยซึ่งกันและกัน  ประเทศใดที่พยายามจะอยู่อย่างโดดเดี่ยวไม่ติดต่อค้าขายกับต่างประเทศดำเนินนโยบายปิด จะพบว่าการพัฒนาเศรษฐกิจของประเทศนั้นจะเชื่องช้าและมาตรฐานการครองชีพของประชาชนจะอยู่ในระดับต่ำประชาชนต้องบริโภคสินค้าและบริการที่ผลิตได้ในประเทศเท่านั้น  ไม่มีโอกาสที่จะบริโภคสินค้าและบริการที่จำเป็นในการครองชีพ 

ประโยชน์ของการค้าระหว่างประเทศ

ประเทศไทยเป็นประเทศที่มีระบบเศรษฐกิจแบบเปิดมีการติดต่อค้าขายกับนานาประเทศอย่างกว้างขวางภายใต้ระบบเศรษฐกิจเปิดการค้าระหว่างประเทศ จะก่อให้เกิดผลดีต่อระบบเศรษฐกิจหลายประการ ดังนี้

1. การแบ่งงานกันทำ (Division of Labor) เมื่อมีการติดต่อค้าขายระหว่างประเทศแต่ละประเทศจะเลือกผลิตสินค้าที่ตนถนัด เช่น ไทย เลือกผลิตข้าว มันสำปะหลัง สิ่งทอ ญี่ปุ่น จะเลือกผลิตเครื่องยนต์ อุปกรณ์ไฟฟ้า เป็นต้น

2. ความชำนาญเป็นพิเศษ (Specialization) การผลิตสินค้าที่ถนัดอย่างต่อเนื่องเป็นเวลานานๆ จะก่อให้เกิดความชำนาญ

3. ประสิทธิภาพ (Productivity) การผลิตสินค้าด้วยความชำนาญทำให้สินค้ามีคุณภาพสูง

4. ปัจจัยการผลิตเอื้ออำนวย (Factors Endowment) แต่ละประเทศจะเลือกผลิตสินค้าที่สามารถใช้ทรัพยากรธรรมชาติที่มีอยู่ในประเทศอย่างเหมาะสม

สาเหตุที่สำคัญที่ทำให้เกิดการค้าระหว่างประเทศ

1.     ปริมาณและชนิดของปัจจัยการผลิตการค้าระหว่างประเทศ เกิดขึ้นเนื่องจากประเทศต่างๆ มีปัจจัยหรือทรัพยากรการผลิตในปริมาณไม่เท่ากัน หรือไม่เหมือนกัน ปัจจัยการผลิตใด  ถ้ามีมากจะมีผลทำให้ราคาปัจจัยนั้นต่ำและจะส่งผลทำให้ต้นทุนการผลิต และราคาสินค้าต่ำลงไปด้วย

2. ความเหมาะสมของปัจจัยการผลิต  ปัจจัยการผลิตมิได้มีคุณสมบัติเหมือนกันทั้งหมด เช่น ประเทศที่มีแรงงานมาก มิได้หมายความว่า จะต้องสามารถผลิตและส่งออกสินค้าทุกชนิดที่เน้นแรงงาน สินค้าบางชนิดต้องการแรงงานที่มีประสิทธิภาพ หรือความชำนาญเป็นพิเศษ

3. ปริมาณการผลิตการผลิตในปริมาณมาก จะมีผลทำให้ต้นทุนในการผลิตลดลง แต่การผลิตในปริมาณมาก ๆ นั้น จะต้องมีตลาดรองรับผลผลิต ตลาดภายในประเทศ อาจจะมีขนาดไม่ใหญ่พอที่จะรองรับผลผลิตทั้งหมดได้ จึงต้องมีตลาดต่างประเทศไว้รองรับผลผลิตส่วนเกิน

4. ต้นทุนการขนส่ง ค่าขนส่งวัตถุดิบ และค่าขนส่งสินค้าสำเร็จรูป เป็นต้นทุนส่วนสำคัญส่วนหนึ่งของสินค้า ดังนั้นความแตกต่างในต้นทุนการขนส่งจะก่อให้เกิดความแตกต่างในราคาสินค้าเปรียบเทียบ ซึ่งเป็นบ่อเกิดแห่งการค้าระหว่างประเทศ

ความหมาย : ธุรกิจระหว่างประเทศเป็นกิจกรรมทางการค้า การผลิต และการลงทุนที่กระทำระหว่างท้องถิ่นหนึ่งกับอีกท้องถิ่นหนึ่งซึ่งอยู่ภายใต้การปกครอง และสภาพแวดล้อมที่แตกต่างกัน หรือกิจการที่มีการดำเนินงานข้ามเส้นพรมแดนระหว่างประเทศ ซึ่งทำให้เกิดการแลกเปลี่ยนสินค้า และ บริการ การเคลื่อนย้ายเงินทุน บุคลากร วิทยาการ หรือ การแนะนำให้ความช่วยเหลือในการปฏิบัติงานในต่างประเทศ โดยมีเงินตราเป็นสื่อกลางในการแลกเปลี่ยน ซึ่งปัจจุบันมีสถาบันการเงินและธนาคารเป็นตัวกลางอำนวยความสะดวกทางด้านการเงินต่างๆ เช่น การชำระค่าสินค้า การโอนเงิน การเรียกเก็บเงิน รวมทั้งการแลกเปลี่ยนเงินตราและการประกันความเสี่ยง

ดังนั้น จะเห็นได้ว่า ธุรกิจต่างๆที่ดำเนินการระหว่างประเทศ จะต้องเผชิญกับปัญหาทางการเงินอย่างหลีกเลี่ยงไม่ได้ เมื่อมีธุรกิจระหว่างประเทศเกิดขึ้น ผู้ประกอบธุรกิจเหล่านั้น ก็จะหาเงินตราสกุลที่เป็นที่ยอมรับมาใช้ซื้อ-ขาย รับชำระหรือจ่ายเงินค่าสินค้าหรือบริการ จึงอาจกล่าวได้ว่า ธุรกิจระหว่างประเทศเจริญรุ่งเรืองขึ้นมากเท่าใด การธนาคารระหว่างประเทศก็เจริญรุ่งเรืองมากขึ้นเท่านั้น เนื่องจากการเงินและการธนาคารระหว่างประเทศ เกิดขึ้นเพื่อบริการแก่การค้า และการลงทุนระหว่างประเทศเป็นสำคัญนั่นเอง

ความสำคัญ : ธุรกิจระหว่างประเทศซึ่งมีการค้าระหว่างประเทศ การผลิตในต่างประเทศ และการลงทุนระหว่างประเทศเป็นองค์ประกอบที่สำคัญ มีบทบาทมากขึ้นในการเพิ่มมาตรฐานการครองชีพของประชาชนในแต่ละประเทศ ทั้งทางตรงและทางอ้อม ช่วยให้ประชาชนทั่วโลก สามารถบริโภคสินค้าต่างๆ ได้หลายชนิด ทั้งที่ผลิตเอง และไม่สามารถผลิตได้เอง

การจัดการทางการเงิน เน้นในเรื่องวิธีการที่จะตัดสินใจทางการเงินของบริษัท เช่น การตัดสินใจเกี่ยวกับการลงทุน โครงสร้างเงินทุน นโยบายการจ่ายเงินปันผล และการบริหารเงินทุนหมุนเวียน เพื่อบรรลุวัตถุประสงค์ในการดำเนินงานของบริษัทที่ตั้งไว้ สำหรับประเทศพัฒนาแลัว ซึ่งตลาดทุนได้รับการพัฒนาในระดับสูง การสร้างความมั่งคั่งสูงสุดสำหรับผู้ถือหุ้น ถือเป็นเป้าหมายที่สำคัญของกิจการ อย่างไรก็ตาม อาจมีคำถามว่า ทำไมจึงจำเป็นต้องศึกษา ถึงเรื่องการเงินระหว่างประเทศ ตอบคำถามข้อนี้แบบตรงไปตรงมาคือ ปัจจุบันนี้เราอยู่ในเศรษฐกิจโลกที่มีการรวมตัวกันสูง และมีลักษณะของโลกาภิวัตน์สูงนั่นเอง การเปิดเสรีทางการค้าระหว่างประเทศ เป็นปัจจัยที่สำคัญประการหนึ่ง ที่ทำให้รูปแบบการบริโภคทั่วโลกเป็นแบบไร้พรมแดนมากขึ้น จะเห็นได้จากที่ผู้บริโภคสหรัฐฯ ได้น้ำมันดิบจากการนำเข้าจากซาอุดีอาระเบีย และไนจีเรีย โทรทัศน์และเครื่องใช้อิเล็คโทรนิคส์ต่างๆ จากประเทศญี่ปุ่น รถยนตร์จากเยอรมันนี เสี้อผ้าจากประเทศจีน รองเท้าจากอินโดนีเซีย และไวน์จากประเทศฝรั่งเศส ในขณะที่สหรัฐฯ เองก็ส่งสินค้าต่างๆที่ผลิตได้ไปขาย เช่น เครื่องบิน ซอฟท์แวร์ ภาพยนตร์ ยีนส์ ข้าวสาลี เป็นต้น

ในทำนองเดียวกัน การผลิตสินค้าและบริการก็มีความเป็นโลกาภิวัตน์สูงด้วย ซึ่งเป็นผลมาจากความพยายามอย่างไม่ลดละของบริษัทข้ามชาติ ในการแสวงหาวัตถุดิบ และแหล่งที่จะผลิตสินค้าทั่วโลก ซึ่งจะทำให้ต้นทุนลดต่ำลง และกำไรเพิ่มสูงขึ้น เช่น บริษัท IBM ผู้ผลิตคอมพิวเตอร์พีซีสู่ตลาดโลก อาจมีโรงงานประกอบชิ้นส่วนในมาเลเซีย โดยนำส่วนประกอบจากแหล่งต่างๆ เช่น จอมอนิเตอร์ที่ผลิตในไต้หวัน คีบอร์ดจากเกาหลี ชิพจากสหรัฐฯ และซอฟท์แวร์ที่พัฒนาโดยวิศวกรอินเดีย และอเมริกัน เป็นต้น เราจะพบว่าปัจจุบันแนวโน้มที่สินค้าจะผลิตจากแหล่งเดียวทั้งหมด มีน้อยลงเต็มที

ในช่วงทศวรรษหลังๆ นี้ ด้านตลาดการเงินระหว่างประเทศ มีการรวมตัวกันสูงขึ้น ด้วยพัฒนาาการน ้ทำให้นักลงทุนสามารถกระจายการลงทุนในหลักทรัพย์ ไปในตลาดระหว่างประเทศต่างๆ ในทศวรรษที่ผ่านมาพบว่านักลงทุนสหรัฐฯได้เทเงินทุนจำนวนมหาศาลเข้าสู่ตลาดต่างประเทศในรูปกองทุนรวม (Mutual Funds) เมื่อเดือนเมษายน 1996 สินทรัพย์รวมของกองทุนดังกล่าวได้ขึ้นสูงถึง 148.14 พันล้านดอลลาร์สหรัฐฯ จากที่มีอยู่เพียง 2.49 พันล้านดอลลาร์สหรัฐฯในปี 1985 ในขณะเดียวกัน นักลงทุนญี่ปุ่นได้เข้ามาลงทุนอย่างหนักในตลาดเงินสหรัฐฯ และตลาดต่างประเทศเพื่อใช้เงินส่วนที่เกินดุลการค้าจำนวนมากออกไป นอกจากนี้ บริษัทขนาดใหญ่จำนวนมาก เช่น IBM, Daimler-Benz, Sony ได้มีหุ้นออกจำหน่ายในตลาดหลักทรัพย์ต่างประเทศ ซึ่งทำให้หุ้นชองบริษัทเหล่านั้น มีการซื้อขายและระดมเงินทุนจากต่างประเทศ ดังนั้น จึงเห็นได้ว่า บริษัท Daimler-Benz ที่เข้าไปลงทุนในจีน เงินทุนส่วนหนึ่งมาจากนักลงทุนอเมริกัน ซึ่งซื้อหุ้นที่ออกจำหน่ายในตลาดหลักทรัพย์นิวยอร์ค ไม่น่าสงสัยเลยว่าปัจจุบันซึ่งเราอยู่ในโลกซึ่งหน้าที่ทางเศรษฐกิจหลักทุกประเภทไม่ว่าจะเป็นการค้า การผลิต และการลงทุน มีความเป็นโลกาภิวัตน์สูง จึงจำเป็นที่ผู้บริหารการเงินจะต้องทำความเข้าใจ เกี่ยวกับการจัดการการเงินในมิติระหว่างประเทศด้วย ดังนั้น การมีความรู้ในเรื่องนี้จะมีประโยชน์ 2 ประการหลักคือ

1. สามารถช่วยผู้บริหารทางด้านการเงินตัดสินใจในเหตุการณ์ระหว่างประเทศที่เกิดขึ้นว่าจะมีผลกระทบต่อบริษัทอย่างไร และ ควรจะใช้กลยุทธ์ใดที่จะแก้ไขสถานการณ์หรือป้องกันความเสียหายที่อาจจะเกิดขึ้นกับบริษัท

2. ช่วยให้ผู้บริหารสามารถคาดการณ์เหตุการณ์ล่วงหน้าในอนาคตได้ และ สามารถดำเนินการหรือตัดสินใจที่จะทำอะไรที่เป็นประโยชน์และ เป็นผลกำไรของบริษัทก่อนที่เหตุการณ์ต่างๆจะเกิดขึ้น เช่น การคาดการณ์ในอัตราแลกเปลี่ยน, อัตราดอกเบี้ย, อัตราเงินเฟ้อ และ รายได้ประชาชาติ ตลอดจนการเปลี่ยนแปลงในด้านการเมือง

ประเด็นสำคัญเกี่ยวกับการเงินระหว่างประเทศ

แม้ว่าจะสามารถเข้าใจถึงความสำคัญของการศึกษาเกี่ยวกับการเงินระหว่างประเทศแล้วก็ตาม แต่อาจยังคงข้องใจว่า อะไรเป็นประเด็นสำคัญเกี่ยวกับการเงินระหว่างประเทศ ว่าการเงินระหว่างประเทศ แตกต่างจากการเงินในประเทศอย่างไร ในประเด็นดังกล่าวนี้พบว่ามีปัจจัยหลัก 3 ประการ คือ

1) ความเสี่ยงในอัตราแลกเปลี่ยนและความเสี่ยงทางการเมือง

2) ความไม่สมบูรณ์ของตลาด และ

3) โอกาสที่เปิดกว้างขึ้น

ซึ่งปัจจัยทั้ง 3 ประการนี้ สืบเนื่องมาจากการที่ประเทศต่างๆ มีสิทธิและอำนาจที่จะผลิตเงินตราออกมาใช้ กำหนดนโยบายทางเศรษฐกิจของตนเองขึ้นมา กำหนดรูปแบบการจัดเก็บภาษี และอัตราภาษีที่จะจัดเก็บ และระเบียบข้อบังคับต่างๆ เกี่ยวกับการเคลื่อนย้ายแรงงาน สินค้า และเงินทุนระหว่างประเทศนั่นเอง

ดังนั้น การเงินและการธนาคารระหว่างประเทศ มีความสำคัญต่อนักธุรกิจ หรือ ผู้บริหาร นักลงทุน และต่อประชาชนทั่วๆไปของประเทศในทุกระดับ เนื่องจากการเงินระหว่างประเทศนั้น เกิดขึ้นอำนวยความสะดวกแก่การผลิต การลงทุน และการค้าระหว่างประเทศนั่นเอง จะเห็นได้ว่าเศรษฐกิจในยุคปัจจุบัน หากขาดการเงินแล้วการดำเนินการลงทุน และการค้าแทบจะเป็นไปไม่ได้เลย การแลกเปลี่ยนที่เรียกว่า Barter System นั้น จะต้องมีความต้องการในสินค้า และ ปริมาณซึ่งเป็นที่เห็นพ้อง และพอใจกันทั้ง 2 ฝ่าย อันจะเกิดขึ้นได้ยาก โดยในปัจจุบันนี้เศรษฐกิจมีความก้าวหน้าขึ้นมาก การค้าขายระหว่างประเทศโดยแท้จริง มีทั้งการแลกเปลี่ยนสินค้ากับสินค้า แต่โดยส่วนใหญ่นั้นการค้าจะต้องมีการชำระเงินค่าสินค้าด้วยเงินตรา ผู้ขายสินค้าหรือบริการ จะต้องยอมรับสินทรัพย์ทางการเงินบางชนิด ที่เขาเต็มใจจะถือไว้ หรือสามารถนำไปใช้ซื้อขายสินค้าต่อไปได้

(2). แนวโน้มและบทบาทของธุรกิจการเงินระหว่างประเทศ

ในช่วง 2-3 ทศวรรษที่ผ่านมาได้เกิดการเปลี่ยนแปลงที่สำคัญหลายประการในโครงสร้างทางเศรษฐกิจ และ ระบบการเงินของโลก ซึ่งมีผลกระทบอย่างมากต่อการดำเนินธุรกิจระหว่างประเทศ และ ยังคงมีผลสืบเนื่องมาถึงปัจจุบัน การเปลี่ยนแปลงดังกล่าว พอที่จะสรุปให้เห็นเป็นทิศทาง หรือแนวโน้มที่สำคัญ ของธุรกิจการเงินและการธนาคารระหว่างประเทศได้ดังนี้

1.บริษัทข้ามชาติ (Multinational Corporations: “MNCs”) มีบทบาทและความสำคัญมากขึ้น :

บริษัทธุรกิจหลายแห่งที่เคยประกอบธุรกิจระดับท้องถิ่นหรือเฉพาะภายในประเทศ(Domestic Companies) ได้ขยายขอบเขตการประกอบธุรกิจทั้งด้านการส่องออก และ การขยายฐานการผลิตสินค้าไปยังหลายๆ ประเทศในภูมิภาคต่างๆ จนทำให้บริษัทเปลี่ยนฐานะไปเป็นบริษัทข้ามชาติที่มีเครือข่ายธุรกิจโยงใยอยู่ทั่วโลก เช่น บริษัท IBM APPLE MICROSOFT SHELL เป็นต้น ในส่วนของบริษัทสัญชาติไทยที่เคยเป็นบริษัทท้องถิ่นแต่ปัจจุบันได้เปลี่ยนฐานะเป็นบริษัทข้ามชาติไปแล้ว เช่น บริษัทในเครือเจริญโภคภัณฑ์ (CP) บริษัทในเครือยูไนเต็ดคอมมูนิเคชั่น (UCOM) และกลุ่มบริษัทชินวัตร (SHIN) เป็นต้น การขยายตัวอย่างต่อเนื่องทั้งจำนวน และ ขอบเขตการประกอบธุรกิจของบริษัทข้ามชาติดังกล่าวข้างต้น เป็นแนวโน้มที่ปรากฏค่อนข้างชัดเจนในทุกภูมิภาคของโลก ด้วยเหตุที่การประกอบธุรกิจข้ามชาติมีลักษณะที่แตกต่าง และซับซ้อนกว่าการทำธุรกิจในระดับท้องถิ่น โดยเฉพาะอย่างยิ่ง ในเรื่องของการค้าที่เป็นเงินตราสกุลต่างประเทศ และการบริหารความเสี่ยงจากอัตราแลกเปลี่ยน จึงทำให้การบริหารการเงิน และการธนาคารระหว่างประเทศ ได้เพิ่มความสำคัญยิ่งขึ้นมาเป็นลำดับ ตามบทบาทและความสำคัญของบริษัทข้ามชาติ

2. ระบบอัตราแลกเปลี่ยนเงินตราของโลกได้เปลี่ยนจากระบบคงที่ (Fixed Exchange Rate) มาเป็นระบบลอยตัว (Floating Exchange Rate) ทำให้ความเสี่ยงจากอัตราแลกเปลี่ยนเพิ่มสูงขึ้น :

นับตั้งแต่ปี คศ. 1971 ประเทศที่เป็นเจ้าของเงินตราสกุลหลักๆของโลก เช่น ดอลลาร์-สหรัฐฯ เยน-ญี่ปุ่น มาร์ก-เยอรมันนี ปอนด์-อังกฤษ และ ฟรังก์-ฝรั่งเศส สวิสฯ ไ ด้เปลี่ยนระบบอัตราแลกเปลี่ยนจากระบบคงที่ (Fixed Exchange Rate) มาเป็นระบบลอยตัว (Float ing Exchange Rate) โดยปล่อยให้อุปสงค์ และอุปทานในตลาดเป็นตัวกำหนดราคาอัตราแลกเปลี่ยน จากนั้นเป็นต้นมา ความเสี่ยงจากอัตราแลกเปลี่ยนในตลาดเงินตราต่างประเทศ ได้เพิ่มสูงขึ้นอย่างมาก ผู้ประกอบการที่มีรายการซื้อ-ขายสินค้าระหว่างประเทศ มีโอกาสเกิดผลขาดทุนจากอัตราแลกเปลี่ยนได้ ด้วยเหตุนี้ผู้ประกอบการธุรกิจระหว่างประเทศ จึงควรรู้จัก และทำความเข้าใจในเรื่องของความเสี่ยงจากอัตราแลกเปลี่ยน รวมทั้งสามารถบริหารความเสี่ยงโดยอาศัยเครื่องมือทางการเงินต่างๆ ที่ได้คิดค้นขึ้นมา เพื่อใช้ในการป้องกันความเสี่ยงจากอัตราแลกเปลี่ยน อันได้แก่ Forward, Swap, Currency Futures และ Options เป็นต้น

3.ตลาดเงิน และ ตลาดทุนในภูมิภาคต่างๆของโลกมีการรวมตัวกันมากขึ้น (Globalising Of Money And Capital Markets) :

“โลกาภิวัตน์” (Globalization) ได้กลายเป็นคำยอดนิยมสำหรับยุคสมัยนี้ ที่ใช้ในการอธิบายถึงสภาพของโลกปัจจุบัน โดยเฉพาะอย่างยิ่งทางด้านข้อมูลข่าวสาร ธุรกิจ การค้า การผลิต และการเงิน กระแสของการเปิดเสรีทางการเงิน ได้ผลักดันให้ตลาดเงินและตลาดทุนในภูมิภาคต่างๆ มีความเชื่อมโยงและมีการรวมตัวกันมากขึ้น รัฐบาลของประเทศต่างๆ ได้มีมาตรการในการผ่อนคลายกฎระเบียบ และการควบคุมการปริวรรตเงินตรา การโอนเงินเข้าและออกนอกประเทศ รวมทั้งกฎระเบียบของตลาดหลักทรัพย์ของประเทศตน เกี่ยวกับการเข้ามาถือหุ้นของชาวต่างประเทศ

การเปิดเสรีมากขึ้นของตลาดเงินดังกล่าว ทำให้เกิดการแข่งขันที่สูงขึ้นในบริการทางการเงิน ส่งผลให้มีการนำนวัตกรรมทางการเงินในลักษณะของเครื่องมือต่างๆ ทางการเงินออกมาใช้ เช่น Currency Futures, Currency Options, Muticurrency Bonds, กองทุนรวมระหว่างประเทศ, กองทุนในประเทศ, และ Foreign Stock Index Futures and Options นอกจากนี้ บริษัทข้ามชาติยังมีบทบาทสำคัญในการเชื่อมโยงของตลาดการเงินโลก โดยการนำหุ้นออกจำหน่ายในตลาดต่างประเทศ บริษัทชั้นนำที่ไม่ใช่ของอเมริกันได้แก่ Seagram, Sony, Toyota Motor, Fiat, KLM, British Petrolium, Glaxo, และ Elf Acquitaine ได้ถูกนำออกซื้อขายในตลาดหุ้นนิวยอร์ค ในขณะเดียวกันบริษัทอเมริกัน เช่น IBM, GM ได้นำออกซื้อขายในตลาดหุ้น Brussels, Frankfurt, London, และ Paris การที่หลักทรัพย์ได้นำออกจำหน่ายในตลาดระหว่างประเทศเช่นนี้ ทำให้นักลงทุนได้มีโอกาสซื้อและขายหลักทรัพย์ต่างประเทศได้เช่นเดียวกับหลักทรัพย์ในประเทศ ทำให้การลงทุนระหว่างประเทศเป็นไปได้สะดวกมากขึ้น

ความก้าวหน้าในเทคโนโลยีการสื่อสารและคอมพิวเตอร์มีส่วนสำคัญต่อการขยายตัวของตลาดการเงินโลก ความก้าวหน้าทางด้านเทคโนโลยีนี้ช่วยให้นักลงทุนทั่วโลกสามารถได้รับข้อมูลข่าวสารอย่างรวดเร็วฉับพลันซึ่งมีผลต่อการตัดสินใจลงทุน ทำให้ต้นทุนของข้อมูลข่าวสารลดลงอย่างมาก นอกจากนี้ กระบวนการในการทำธุรกรรมและการส่งคำสั่งซื้อด้วยระบบอิเล็คโทรนิคส์ผ่านระบบคอมพิวเตอร์ช่วยลดต้นทุนของธุรกรรมระหว่างประเทศลงมาก อันเป็นผลขงการพัฒนาทางด้านเทคโนโลยีและการเปิดเสรีของตลาดการเงินนั่นเอง จะเห็นได้ว่าการทำธุรกรรมทางการเงินระหว่างประเทศได้เพิ่มปริมาณมากขึ้นในช่วงระยะหลังนี้

ขณะเดียวกัน การค้าระหว่างประเทศนั้น ความเชื่อมโยงระหว่างประเทศกับเศรษฐกิจภายในประเทศได้ขยายตัวอย่างต่อเนื่องโดยเฉพาะอย่างยิ่งในบางประเทศ เช่น เยอรมันนี และไต้หวัน ในขณะที่ประเทศแถบละตินอเมริกา เช่น อาเจนตินา บราซิล และเม็กซิโก อัตราการขยายตัวของการส่งออกต่อผลผลิตมวลรวมประชาชาติอยู่ในระดับต่ำกว่ามาก ประเทศเหล่านั้นเป็นประเทศที่เคยเน้นการใช้นโยบายเศรษฐกิจแบบปิด และแบบคุ้มกันมาในอดีต อย่างไรก็ตาม ปัจจุบัน ได้เริ่มหันมาเปิดประเทศมากขึ้นเนื่องจากตระหนักถึงความสำคัญของการค้าและการเชื่อมโยงระหว่างประเทศมากขึ้น การแบ่งแยกตลาดของแต่ละประเทศหรือภูมิภาคที่เดิมมีอยู่ค่อนข้างชัดเจนจึงน้อยลง ถึงแม้ว่าจะมีการแบ่งแยกประเทศต่างๆออกจากกันด้วยเส้นแบ่งเขตแดนทางภูมิศาสตร์ แต่การแบ่งเขตแดนดังกล่าวได้เลือนหายไปจนเกือบหมดเมื่อมองจากมุมมองของตลาดเงินและตลาดทุน อย่างเช่น ในภูมิภาคยุโรปมีการรวมตัวกันของกลุ่มประเทศในเครือสหภาพยุโรป (European Union : “EU”) 15 ประเทศ ซึ่งได้พัฒนาความร่วมมือทางเศรษฐกิจกันอย่างใกล้ชิด จนถึงระดับที่มีการใช้เงินตราสกุลเดียวกัน โดยเริ่มใช้เมื่อวันที่ 1 ม.ค. 1999 ส่วนกลุ่มประเทศในแถบเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ 10 ประเทศ ภายใต้ชื่อสมาคมประชาชาติเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ (ASEAN) ก็ได้พัฒนาความร่วมมือกันทั้งทางด้านเศรษฐกิจ และ สังคม จนมีความสัมพันธ์กันอย่างใกล้ชิดในระดับหนึ่ง นอกจากนี้ในอีกหลายๆประเทศซึ่งรวมทั้งประเทศไทยด้วย ก็ได้มีการอนุญาตให้สถาบันการเงินภายในประเทศสามารถทำกิจการวิเทศธนกิจ (International Banking Facilities : “BIFs”) จึงเป็นการช่วยให้ผู้ประกอบการในประเทศนั้นๆ สามารถระดมเงินทุนจากแหล่งต่างๆ ได้สะดวกขึ้น และ ยังมีต้นทุนของเงินทุนที่ต่ำลงด้วย

โอกาสที่มาพร้อมกับแนวโน้มต่างๆ

1. บริษัทข้ามชาติยังคงเจริญเติบโตและขยายกิจการได้อย่างต่อเนื่อง ด้วยเหตุผลหลายประการ คือ

1.1 ความไม่สมบูรณ์ของตลาด (Market Imperfectation)

เราสามารถใช้ทฤษฎีการได้เปรียบเชิงเปรียบเทียบ (The Theory of Comparative Advantage) มาอธิบายความสามารถในการทำกำไรของบริษัทข้ามชาติ (MNCs) ที่เกิดขึ้นเนื่องจากความไม่สมบูรณ์ของตลาดได้ โดยทฤษฎีดังกล่าวมีใจความสำคัญว่า ประเทศใดมีความได้เปรียบในการผลิตสินค้าชนิดใด (ผลิตสินค้าได้คุณภาพดีกว่าที่ต้นทุนเท่ากัน หรือ ผลิตสินค้าได้มีคุณภาพเท่ากันแต่มีต้นทุนที่ต่ำกว่า) ก็ควรเป็นผู้ผลิตสินค้า ชนิดนั้น แล้วนำมาแลกเปลี่ยน (ซื้อ-ขาย) กับสินค้าที่ประเทศอื่นผลิตแล้วมีความได้เปรียบกว่า หลักการนี้จึงเป็นการอธิบายถึงที่มาของการค้าขายระหว่างประเทศ นอกจากนี้ ความไม่สมบูรณ์ของตลาด ยังอาจเกิดจากหลายสาเหตุเช่น การตั้งกฎเกณฑ์ทางการค้าระหว่างประเทศขึ้นมา ซึ่งรวมถึงการตั้งกำแพงภาษี เพื่อกีดกันการนำเข้า หรือการกำหนดโควต้าการนำเข้าสินค้าบางประเภท เป็นต้น

การที่บริษัทข้ามชาติสามารถหาประโยชน์จากความไม่สมบูรณ์ของตลาดได้มากกว่าบริษัทท้องถิ่น สามารถอธิบายได้ด้วยปัจจัยต่างๆดังต่อไปนี้.

• การประหยัดต่อขนาด (Economies of Scales)
• ความเชี่ยวชาญในการจัดการและทักษะทางเทคนิค (Managerial & Technical Skill)
• ความแตกต่างของผลิตภัณฑ์ (Product Differentiation)
• ความแข็งแกร่งทางการเงิน (Financial Strength)

1.2 การกระจายความเสี่ยง (Risk Diversification) ซึ่งมีปัจจัยต่างๆ ดังนี้

• รายได้ (Earnings)
• กระแสเงินสด (Cash Flows)
• ความเสี่ยงจากอัตราแลกเปลี่ยนเงินตราต่างประเทศ (Foreign Exchange Exposures)
• อำนาจในการต่อรองเพิ่มขึ้น (Increase Bargaining Power)

2. ความผันผวนของอัตราแลกเปลี่ยนเป็นโอกาสในการแสวงหาประโยชน์ได้

ถึงแม้ว่าในปี ค.ศ.1973 จะมีการประกาศให้ระบบอัตราแลกเปลี่ยนลอยตัว (Floating Exchange Rate) เป็นระบบอัตราแลกเปลี่ยนเงินตราต่างประเทศ ที่เป็นทางการสำหรับเงินตราสกุลหลักๆของโลก อย่างไรก็ตามยังมีอีกหลายประเทศที่ใช้ระบบการเงินที่แตกต่างกันไป ซึ่งมีทั้งระบบอัตราแลกเปลี่ยนคงที่ (Fixed Exchange Rate) ระบบอัตราแลกเปลี่ยนลอยตัวแบบจัดการ (Managed Floating) และ ระบบตะกร้าเงิน (Basket of Currencies) ทั้งนี้ขึ้นอยู่กับความเหมาะสมของระบบเศรษฐกิจของประเทศนั้นๆ นับตั้งแต่เริ่มใช้ระบบอัตราแลกเปลี่ยนลอยตัวจนถึงปัจจุบัน ได้เกิดความผันผวนในค่าเงินสกุลต่างๆ เป็นระยะๆ โดยมีความรุนแรงต่างกัน ดังนั้น กิจการที่ประกอบธุรกิจข้ามชาติจึงมีความเสี่ยงจากอัตราแลกเปลี่ยนค่อนข้างสูง อย่างไรก็ตาม สภาวะความ ผันผวนของค่าเงินนี้ได้เปิดโอกาสในการสร้างกำไรให้แก่บริษัทข้ามชาติ เช่น... บริษัทข้ามชาติอาจย้ายฐานการผลิตสินค้า จากประเทศที่ค่าเงินแข็งเกินความเป็นจริง ไปยังประเทศที่มีค่าเงินอ่อนกว่าความเป็นจริง ทำให้ต้นทุนการผลิตลดลง ซึ่งเป็นการช่วยเพิ่มความได้เปรียบ ในการส่งสินค้าออกขายยังตลาดโลก นอกจากนี้บริษัทยังสามารถใช้ความผันผวนของค่าเงินในการทำกำไรจากอัตราแลกเปลี่ยนให้กับบริษัทได้อีกด้วย ถึงแม้ว่ากำไรในลักษณะนี้ ไม่ใช่วัตถุประสงค์หลักของการดำเนินธุรกิจ ดังนั้น จะเห็นได้ว่าผู้ประกอบการข้ามชาติ สามารถปรับเปลี่ยนสถานการณ์ที่เป็นอุปสรรค (Threat) ของบริษัท ให้กลับเป็นโอกาส (Opportunity) ที่ดีของกิจการได้

3. การเปิดเสรีทางการเงินทำให้ต้นทุนของเงินทุน (Cost of Capital) ต่ำลง

สำหรับประเทศที่ยังไม่เปิดกว้างขวางในเรื่องระบบการเงินนั้น แหล่งของเงินทุนที่ใช้สำหรับการลงทุน มักจำกัดอยู่เพียงเงินออมของประชาชนในประเทศ ซึ่งอาจไม่เพียงพอสำหรับการพัฒนาความเจริญของประเทศให้เป็นไปตามเป้าหมาย แหล่งเงินทุนนอกเหนือจากเงินออมภายในประเทศ คือการใช้เงินทุนจากภายนอกประเทศ ดังนั้น การเปิดเสรีทางการเงินนับเป็นการสร้างโอกาส ในการระดมเงินทุนที่มีต้นทุนต่ำจากแหล่งต่างๆภายนอกประเทศเพื่อนำมาใช้ในการพัฒนาความเจริญภายในประเทศได้ อย่างไรก็ตาม ในการที่ประเทศใดประเทศหนึ่ง จะเปิดเสรีทางการเงินนั้นควรเริ่มทำด้วยความระมัดระวัง โดยต้องแน่ใจว่าโครงสร้างทางการเงินภายในประเทศ มีความแข็งแกร่งเพียงพอที่จะรองรับ การเปลี่ยนแปลงที่เกิดขึ้นอย่างรวดเร็ว ถ้าหากประเทศขาดความพร้อมแล้ว การเปิดเสรีทางการเงินจะสร้างปัญหาต่างๆ ตามมาอย่างมากมาย เช่น การเกิดวิกฤตการณ์ทางการเงินในประเทศไทย ในปี พ.ศ. 2540 ซึ่งเป็นผลสืบเนื่องมาจากการที่ประเทศไทย ถูกกดดันให้เปิดเสรีทางการเงินก่อนเวลาอันสมควร จนทำให้เงินทุนจากภายนอกประเทศหลั่งไหลเข้ามาในประเทศไทย และถูกจัดสรรไปใช้อย่างไม่มีประสิทธิภาพ ในที่สุดวิกฤตการณ์ดังกล่าวได้ลุกลามไปยังประเทศเพื่อนบ้านต่างๆ ในเอเซียจนกลายเป็นปัญหาระดับภูมิภาค และอาจกลายเป็นปัญหาระดับโลกได้ ประโยชน์ที่เห็นได้ชัดเจนที่สุดจากการเปิดเสรีทางการเงินคือ โอกาสในการระดมเงินทุนที่มีต้นทุนต่ำ ทำให้มีการเคลื่อนย้ายเงินทุนจากประเทศหนึ่งที่มั่งคั่ง ไปยังประเทศที่กำลังพัฒนา ซึ่งมีความจำเป็นต้องใช้เงินทุนในการพัฒนาประเทศ โอกาสดังกล่าวมิได้ผูกขาดอยู่เฉพาะในกลุ่มบริษัทข้ามชาติขนาดใหญ่เท่านั้น แต่ยังได้เอื้อประโยชน์ให้แก่บริษัทขนาดกลาง หรือบริษัทท้องถิ่นที่มีความจำเป็นต้องใช้เงินทุนที่มีต้นทุนไม่สูงนัก ทั้งนี้เพื่อนำไปขยาย และพัฒนากิจการ ให้สามารถแข่งขัน และยืนหยัดอยู่ในธุรกิจต่อไปได้

(3) แนวทางการศึกษาการเงินและการธนาคารระหว่างประเทศ

หน้าที่ของผู้บริหารการเงิน จะต้องกำหนดขนาดเงินทุนที่เหมาะสมในแต่ละกิจการ การหาแหล่งเงินทุนที่ค่าของทุนต่ำ และใช้เงินทุนให้เกิดประโยชน์สูงสุด วิชาการเงินและการธนาคารระหว่างประเทศ จะขยายขอบเขตสภาพแวดล้อมทางการเงินกว้างออกไป ครอบคลุมตลาดเงินของทุกประเทศ รวมทั้งระบบการเงิน และ สถาบันการเงินระหว่างประเทศ ดังนั้นการศึกษาจะเน้นทางด้านทฤษฎี แนวคิดทางการบริหารการเงิน ตลอดจนเครื่องมือทางการเงิน ซึ่งได้รับการพัฒนาให้เหมาะสมภายใต้สภาพแวดล้อมทางการเงินที่กว้างขึ้น สลับซับซ้อนขึ้น เพื่อที่จะหาผลประโยชน์จากโอกาสทางการเงินซึ่งมีมากขึ้น นอกจากนี้ยังศึกษาถึงเทคนิคทางการเงิน เครื่องมือทางการเงินสำหรับ ป้องกันความเสี่ยงทางการเงินที่อาจเกิดขึ้นได้